Mariya Reichen sinchita sayarin Naskamantaqa

Mariya Reicheqa l932 watapin Perumanqa chayamuran II Guerra Mundial nisqa llaki pachah qhipanta. Tabel aylluh wasinpin qurpachakuran Qusqu llahtapi wawankuna yachachinanpah. Chay Inka llahtaman puririsqanpin ancha kusipi rixurirun chay imaymana urqu q'asantin, wayq'u mayuntin, tukuy sumah rikusqanwan. Hinaspan nisqa: Kayqa, kay musuh llahtaqa apukunah añáw tullunmi kasqa, nispayá nisqa.

Qusqupiqa tiyan chay Tabel aylluh wawankunata yachachispayá. Chaywanpis puririnyá lluy llahtakunata hinaspatah ancha kusipi rixurin chay musuh rihsiypi, yachakuypi ima rixurispa.

Iskay wata qhipanmanqa Lima llahtapiyá munan tiyayta. Chaypahmi churan huh periyudiku nisqapi huh willakuyta, "aviso" nisqata aleman simi yachachinanpah. Huh Inglaterramanta maman, Amy Meredithmi waharin siñuracha Reichetaqa. Chay Amy mamatahmi kasqa "Salón de Té" nisqa tindayuh. Chay tindapis huñunakuhku aswan axllasqa runakuna, yachay sapakuna ima, Peru llahtamantaqa.

Chaypiyá rihsin Mariyaqa duxtur Paul Kosokta. Chay duxturmi mink'arapun Mariyataqa chay Naska Siq'ikuna istudiyananpah. Chaymanta pachan chaskin siñuracha Reicheqa tukuy willakuyta Kosokmanta, wiraqucha Telloh yachaschisqanta ima, chaymanta pachatahmi wiñaypah parischayakapun "Líneas de Nasca" nisqawan.

Llapa tarisqantan, tupuy tupuy chay Naska siq'ikunapi ruwasqantan, Mariyaqa publikarapun huh qilqapi, huh liwrupi "El Misterio de las Pampas" sutiyasqapi. Usqhaylla chay liwru bindirakapuhtitahmi Inglesmanñatah tixrarun chay kikin qilqasqantaqa.

Tukuy kawsaynintan Mariya Reicheqa Maska Siq'iman churaykapun. Chaypiyá tuta p'unchay imatapis yuyaymanashallan, arariwashan, allichaykushan ima. Tukuy imapis kahllan kanan hinantin runakunah unanchananpah nispayá nin. " Ñan yachasqaña kawsayniypas, wañuyniypas ñawiy wisq'ayunay kama. Manan tinpupas aypanqachu tukuy chay hatun qilqapi siq'isqa yachanaypahqa. Naskapin p'anpakapusah" nispan nin.

Mariyaqa sapallanyá rixuriran chay siq'ikuna amachasqanpiqa, difindisqanpiqa. Turista nisqa runakunaqa qallarirankuyá Naska waturikuytaqa chaymi riki chay panpa uxuta haykuta qallariranku hinaspatahmi chhaylluytapis qallarillankutah. Chaymi l970 watapi Instituto Nacional de Cultura aylluqa kamachin tukuypas chay "Pampas de Nasca" nisqata rihsinankupah "Zona Protegida" hinata.

Mamacha Mariya Reicheqa chaskinmi "condecoración" nisqata askha ayllukunamanta. l970 wata tukuhtinmi Perú llahta kamachihmanta chaskin "Orden al Mérito por Servicios Distinguidos" chani sapa wallqata. l993 watapitahmi kikin llahta kamachikuhllatah nin: Mariya Reicheqa Perú llahta warmin nispa chaywan riki tukupun llahtanchis runa kayman.

Kikin watallapitahmi, isqun chunka watayuhman chayaruspa, kay aqu purun warmiqa "Dama del Desierto" nisqa kastillanupiqa, yaqa ñawsaña, khatatatay unquywan ima "Mal de Parkinson" nisqawan hap'ichikuspa rixurichin "Contribuciones a la Geonetría y la Astronomía en el Perú Antiguo" nisqata. Chay qilqapin rixurishan tawa chunka mit'a artículos nisqa periyudikukunapah qilqasqan, tukuy ima qilqaspanpis chay kikin Naska Siq'ikunallamantatah. Kunanpis ña isqun chunka tawayuh watanpi kaspapis, sinchitan yuyaymashallan chay Naska Siq'ikunamantaqa.

Kay "Dama del Desierto" nisqah llank'asqanqa manayá tukukunrahchu. Tukuy iman kashan qhawana, waqaychana ima, kay Perú llahtah hiwayanpiqa, umiñanpiqa. Chay "Pampas de Nasca"n, Mariya Reichepahqa hatun unancha, kusi kawsaynin, Perú llahta munasqanpi llank'ayman churakusqanpis.

Chay Naska Siq'ikunaqa manan nuqanchispallachu. Tihsimuyuh hiwayanmi, umiñanmi. Chaypi suyupin tukuy ima ruwasqapis qahwarichishanmi imaynan ñawpa machulanchiskuna ancha ancha yachay sapa runakuna karanku chayta.