Doctrina Christiana y Catecismo para instrucción de los Indios 1584

Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado).


DOCTRINA CHRISTIANA

Doctrina Christiana y Catecismo para instrucción de los Indios 1584 Janacc Pacha Ñan (Hanaq Pacha Ñan, Florencio Coronado Romaní) 2012

La Señal de la Sancta Cruz

Sankta kruspa unanchanrayku,
awqaykukunamanta, qispichiwayku Dyus apuyku.
Yayap, Churip Spiritu Sanktup sutinpi.
Amén Iesus.

Kruschakuy

Santa Kruspa unanchanrayku,
awqaykunamanta qispichiwayku Dyus Apuyku.
Dyus-Yayapa, Dyus-Churipa Dyus-Espíritu Santupa sutinpi.
Amén.

El Pater Noster

Yayayku, hanaqpachakunapi kaq. Sutiyki muchasqa kachun.
Qapaq kayniyki ñuqaykuman hamuchun.
Munayniyki rurasqa kachun: imanam hanaqpachapi hinataq kay pachapipas.
Punchawninkuna tantaykukta kunan quwayku.
Huchaykuktari pampachapuwayku, imanam ñuqaykupas ñuqaykuman huchallikuqkunakta pampachayku hina.
Amataq kachariwaykuchu watiqayman urmanqaykupaq.
Yallinraq, mana allimanta qispichiwayku.
Amen Iesus.

Yayayku

Yayayku, Hanaq pachakunapi kaq, sutiyki muchasqa kachun,
qapaq kayniyki ñuqaykuman hamuchun,
munayniyki rurasqa kachun, imaynam Hanaq pachapi hinataq kay pachapipas.
Punchawninkuna tantaykuta kunan quwayku,
huchaykutarí pampachapuwayku, imaynam ñuqaykupas ñuqaykuman huchallikuqkunata pampachaniku hina,
amataq kachariwaykuchu watiqayman urmanaykuta,
llallinraq mana allinkunamanta qispichiwayku.
Hinataq kachun.

El Ave Maria

Muchaykusqayki Mariya,
Dyuspa graçyanwan huntasqam kanki.
Apunchik Dyusmi kamwan.
Warmikunamanta qullananmi kanki.
Wikçaykimanta paqarimuq Iesus wawaykiri qullanantaqmi.
A Sankta Mariya, Dyuspa Maman,
ñuqayku huchaçapakunapaq mañapuwayku,
kunan, wañuyniyku pachapipas.
Amen Iesus.

Muchaykusqayki Mariya

Muchaykusqayki, Mariya,
Dyuspa grasyanwan huntasqam kanki,
Apunchik Dyusmi qanwan,
warmikunamanta qullananmi kanki,
wiksaykimanta paqarimuq Jesus wawaykirí qullanantaqmi.
¡Ah! Santa Mariya, Dyuspa Maman,
ñuqayku huchasapakunapaq mañapuwayku,
kunan, wañuyniyku pachapipas.
Hinataq kachun.

El Credo

Iñinim Dyus yaya llapa atipaqman,
Hanaqpachap, kaypachap ruraqinman,
Iesu Christu paypa çapay churin apunchikmanpas.
Kaymi Spiritu sanktumanta runa tukurqan,
Virgin sankta Mariyamanta pakarimurqan,
Punçyu Pilatup siminmantam muchurqan.
Kruzpi chakatasqa karqan,
wañurqan, pampasqataq karqan.
Ukupachakunaman uraykurqan.
Kimçañiqin punchawpim wañuqkunamanta kawçarinpurqan,
Hanaqpachakunaman wichayripurqan.
Dyus yaya llapa atipaqpa, pañañiqinpim tiyaykun,
chaymantam kana kawçaq runa kunakta,
wañuqkunaktawanpas taripaq hampunqa.
Spiritu sanktuman iñinim.
Sankta iglisya kathulikakta.
Sanktukunap hukllachakuyninta.
Huchakunap pampachayninta.
Aychap kawçarimpuyninta.
wiñay kawçaytawanpas iñinitaqmi.
Amen. Iesus.

Apustulkunamanta Iñiynin

Iñinim llapa atipaq Dyus Yayapi,
Hanaq pachapa, kay pachapa ruraqninpi.
Iñinitaqmi Hisukristu Paypa sapan Churin Apunchikpipas,
Paymi Ispiritu Santumanta runa tukurqa,
Wirhin Santa Mariyamanta paqarimurqa,
Punçyu Pilatupa siminmanta muchurqa,
kruspi chakatasqa karqa,
wañurqa, pampasqataqmi karqa,
uku pachakunaman uraykurqa,
kimsa ñiqin punchawpi wañuqkunamanta kawsarimpurqa,
Hanaq pachakunaman wicharimpurqa,
chaypim Dyus Yaya llapa atipaqpa alliq (paña) makinpi tiyachkan.
Chaymantam, kay pacha puchukayta,
kawsaqkunata wañuqkunatawanpas taripaq hamunqa.
Ispiritu Santupi iñinim,
Santa Iglisya Katulikapi,
Santukunapa hukllachakuyninpi,
huchakunapa pampachayninpi,
aychapa kawsarimpuyninpi,
wiñay kawsaypiwanpas iñinitaqmi.
Hinataq kachun.

La Salve

Muchaykusqayki Çapay Quya,
wakchay kuya mama, kawçay, ñukñu,
suyanayku, muchaykusqaykitaq.
Qamtam waqyamuyku Ewap qarqusqa wawankuna.
Qamtam yuyamuyku, waqaspa, anchispa, kay wiqipachapi.
Chay ari markayku,
ñuqaykuman chay kuyapayaq ñawiykikta kutirichimuy.
Chaymantari, kay qarquypacha puchukaptin.
qullanan Iesusta wikçaykimanta paqarimuqta, rikuchiwayku.
A, llakipayaq, A, kuyapayaq, A, ñukñu wirhin Mariya.
Sankta Dyuspa maman ñuqaykupaq muchapuwayku.
Iesu Christup qusqaykichikmi ñisqanpa, kaman kanqaykupaq.
Amen Iesus.

Muchaykusqayki Sapay Quya

Muchaykusqayki sapay Quya,
wakchay kuyaq Mama, kawsay, ñukñu,
suyanayku, muchaykusqaykitaq.
Qamtam qayakuykiku Ewap qarqusqan wawankuna.
Qamtam yuyamuykiku, waqaspa, anchispa, kay wiqi pachapi.
Chay, arí, markayku,
ñuqaykuman chay kuyapayakuq ñawiykikunata kutirichimuy
Chaymantarí, kay qarquy pacha puchukaptin,
qullanan Hisus wiksaykimanta paqarimuqta rikuchiwayku.
¡Ah! llakipayaq, ¡ah! kuyapayaq, ¡ah! ñukñu Wirhin María.
Wirhin Dyuspa Maman, ñuqayku huchasapapaq mañapuwayku.
Hisukristupa qusqaykichikmi niwasqankupa kaman kanaykupaq.
Hinataq kachun.

Los Articulos de la Fe

Iñinqanchik chunka tawayuqmi (Artículos de la Fé sutiyuq)
qanchisninmi, Dyus kayninmanta.
Wakinnin qanchismi, Iesu Christu Dyus apunchikpa runa kayninmanta.

Dyus kayninmanta kaqri, kaymi.

  1. Ñawpaq simipim iñini, huk çapalla Dyus llapa atipaqman.
  2. Iskay ñiqin simipim iñini. Pay kikin Dyusmi Yaya.
  3. Kimça ñiqin simipim iñini. Pay kikin Dyusmi Churi.
  4. Tawa ñiqin simipim iñini. Pay kinkin Dyusmi, Spiritu sanktu.
  5. Pichqa ñiqin simipim iñini. Pay kikin Dyusmi Kamaq.
  6. Çuqta ñiqin simipim iñini. Pay kikin Dyusmi Qispichiq.
  7. Qanchis ñiqin simipim iñini. Pay kikin Dyusmi wiñaypaq kusichiq.

IESU CHRISTU Dyus apunchikpa runa kayninmanta kaqri, kaymi.

  1. Ñawpaq simipim iñini. Iesu Christu Dyus apunchikmi Spiritu sanktumanta runa tukurqan.
  2. Iskay ñiqin simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum wirhin sankta Mariyap wikçanmanta, paqarimurqan: manaraq wachaspa, wachayninpi, ña wachaspapas wiñay wirhin kaptin.
  3. Kimça ñiqin simipim iñini. Pay kikin IESU Christum ñuqanchik huchaçapakunakta qispichiwanqanchikpaq, muchurqan wañurqan.
  4. Tawa ñiqin, simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum, ukupachakunaman uraykurqan, chaymantam Sanktukunap animankunakta, paypa kusi hamuyninta suyachkaqta pusaykumurqan.
  5. Pichqa ñiqin simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum, wañusqanmanta kimça ñiqin punchawpi, kawçarimpurqan.
  6. Çuqta ñiqin simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum, hanaqpachakunaman wichayripurqan, chaypim Dyus Yaya llapa atipaqpa pañañiqinpi tiyaykun.
  7. Qanchis ñiqin simipim iñini. Pay kikin Iesu Christum, kawçaq runakunakta, wañuqkunaktawanpas, taripaq hampunqa.

Alli Kristiyanukunaktam hanaqpachaman pusaspa wiñaypaq kusichinqa,
kamachikusqan siminta alli waqaychasqanmanta:
mana allikunaktam kana ukupachaman qarquspa,
wiñaypaq ñakarichinqa, kamachikusqan siminta mana alli waqaychasqanmanta.

 

 

Los Mandamientos de la Ley de Dios

DIOSNINCHIKPA kamachikusqan simin chunkam:
ñawpaq kimçanmi, kikin Dyusta yupaychanqanchikpaq:
wakinnin qanchismi runamaçinchikpa alliyninpaq.

  1. Ñawpaq simi ñinmi. Dyusman sunqu kanki tukuy ima haykakta yallispa.
  2. Iskay ñiqin simi ñinmi. Ama Dyuspa qapaq sutinta qaçimanta hurankichu.
  3. Kimça ñiqin simi ñinmi. Dumingukunapi, fistakunapipas çamakunki Dyusta muchanqapaq.
  4. Tawa ñiqin simi ñinmi. Yayaykikta, mamaykikta yupaychanki.
  5. Pichqa ñiqin simi ñimi. Ama piktapas wañuchinkichu.
  6. Çuqta ñiqin simi ñinmi. Ama wachuqchu kanki.
  7. Qanchis ñiqin simi ñinmi. Ama çuwakunkichu.
  8. Puçaq ñiqin simi ñinmi. Ama piktapas qaçimanta tumpankichu.
  9. Isqun ñiqin simi ñinmi. Ama runa maçiykip warminta munapayankichu.
  10. Chunka ñiqin simi ñinmi. Ama hukpa ima haykanta munapayankichu.

Dyuspa kay chunka kamachikusqan simi, iskaymanmi tukun.
Dyusman sunqu kanki tukuy ima haykakta yallispa:
runa maçiykiktari, kikiykikta hina munanki.

Taytachap Kamachikusqan Simikuna

¿Dyuspa kamachikusqan simikuna haykam? - Chunkam:
ñawpaq kimsam Taytacha yupaychanapaq,
wakin qanchisñataqmi: runamasinchikpa allinninpaq.

  1. Ñawpaq ñiqin simi ninmi: Dyusman sunqu kanki tukuy ima haykatapas llallirispa.
  2. Iskay ñiqin simi ninmi: Amam Dyuspa qapaq sutinta qasimanta hurankichu.
  3. Kimsa ñiqin simi ninmi: Dumingukunapi, hatun fistakunapi samakunki, Dyusta muchaykunaykipaq.
  4. Tawa ñiqin simi ninmi: Tayta-mamaykitam yupaychanki.
  5. Pichqa ñiqin simi ninmi: Amam runamasiykita wañuchinkichu
  6. Suqta ñiqin simi ninmi: Aman wachuqchu kanki.
  7. Qanchis ñiqin simi ninmi: Amam suwakunkichu.
  8. Pusaq ñiqin simi ninmi: Amam pitapas qasimanta tumpankichu, amataqmi llullakunkitaqchu.
  9. Isqun ñiqin simi ninmi: Amam runamasikipa qari-warminta munapayankichu.
  10. Chunka ñiqin simi ninmi: Amam pipa ima haykantapas munapayankichu.

Chay chunkantin simikuna kayllamanmi tukunku:
Dyustam kuyanki tukuymanta llalliriqta,
runamasiykitañataq kikiykita hina.

Los Mandamientos de la Sancta Madre Yglesia

SANKTA IGLESIA mamanchikpa kamachikusqan simin pichqam.

  1. Ñawpaq simi ñinmi. Dumingukunapi, fistakunapipas misakta qallarisqanmanta puchukanqankama uyarinki.
  2. Iskay ñiqin simi ñinmi, watankunapi hukmita kunfisakunki, unquspa, wañuypaq kaspa, kumulganqaykipaqpas, kunfisakunkitaq.
  3. Kimça ñiqin simi ñinmi. Iesu Christup kawçarimpusqan hatun Paskwapi kumulganki.
  4. Tawa ñiqin simi ñinmi. Santa iglisya mamanchikpa, ayunay ñisqanpi ayunanki.
  5. Pichqa ñiqin simi ñinmi. Dismusta, primiçyastapas qunki.

Santa Inlisyap Kamachikusqan Simikuna

¿Haykam santa Inlisyap kamachikusqan simikuna? - Pichqam.

  1. Ñawpaq ñiqin simi ninmi: Dumingunkunapi, hatun fistakunapi: Misatam uyarinki qallarisqanmanta tukunankama, tukuy llamkaymanta samaykuspa.
  2. Iskay ñiqin simi ninmi: Watapi huk kutillatapas kunfisakunki, sinchita unquspa, wañuypaq kaspa, kumulganaykipaqpas.
  3. Kimsa ñiqin simi ninmi: Watapi huk kutillatapas kumulgakunki aswanqa Kwarisma Simana Santa Paskwa ukupi.
  4. Tawa ñiqin simi ninmi: Santa Iglisyap nisqan punchawkunapi ayunanki, aychamantapas waqaychakunki.
  5. Pichqa ñiqin simi ninmi: Santa Iglisyapa nisisidadninkunapaq yanapakunki.

Los Sacramentos de la Sancta Madre Yglesia

SANKTA IGLISYA mamanchikpa Sakramintunkuna Qanchismi.

  1. Ñawpaqinmi: Baptismo.
  2. Iskay ñiqinmi: Confirmacion.
  3. Kimça ñiqinmi: Penitencia.
  4. Tawa ñiqinmi: Communion.
  5. Pichqa ñiqinmi: Extrema unccion.
  6. Suqta ñiqinmi: Orden.
  7. Qanchis ñiqinmi: Matrimonio.

Sakramintukuna

¿Haykam sakramintukuna? - Qanchismi

  1. Ñawpaqmi: Bawtismu. Bautismo.
  2. Iskay kaqmi: Kunfirmasyun. Confirmación.
  3. Kimsa kaqmi: Yukaristiya. Eucaristía.
  4. Tawa kaqmi: Pinitinsya (Kunfisyun). Penitencia (Confesión).
  5. Pichqa kaqmi: Unquqkunap Sakramintun. (Santus Ulyus). Santos Óleos.
  6. Suqta kaqmi: Urdin sasirdutal. Orden sacerdotal.
  7. Qanchis kaqmi: Matrimunyu (Kasarakuy). Matrimonio.

Las Obras de Misericordia

Runap kuyapayay ruranankuna (obras de misericordia sutiyuq) chunkatawayuqmi.
Qanchismi, ukunchikpaq: Wakinnin qanchismi, animanchikpaq.

Ukunchikpaq kaqri, kaymi.

  1. Unquqta rikumunki.
  2. Yariqaqta mikuchinki.
  3. Chakiqta upyachinki.
  4. Piñasta qispichinki.
  5. Llatan mana pachayuqta pachallichinki.
  6. Llaqtaykiman puriqta, waçiykipi qurpachanki.
  7. Ayakunakta pampanki.

Animanchikpaq kaqri, kaymi.

  1. Mana yachaqta, yachachinki.
  2. Kunaypaq kaqta, kunanki.
  3. Muchuchiypaq kaqta, muchuchinki.
  4. Qanman huchallikuqta, pampachanki.
  5. Qiçachaqiykikta, qiçachawachunpas ñispa, muchukunki.
  6. Llakikuqta, putikuqta, quchuchinki.
  7. Kawçaqkunapaq, wañuq kristiyanukunapaqwan, Dyusta muchapunki.

Runa Kuyaywan Ruranakuna

 
 

Kwirpupaq kaqkuna kaykunam:

  1. Unquqkuna watukuy, paykunamanta nanachikuy.
  2. Yarqasqa mikuchiy.
  3. Yakunayasqa upiyachiy.
  4. Purikuq samachiy.
  5. Llatan pachachiy.
  6. Prisu hurqumuy.
  7. Wañuqkuna pampay.

Almapaq kaqkuna kaykunam:

  1. Mana Yachaq yachachiy.
  2. Mana mayman kutiriy atiq allin kunay.
  3. Pantakuq anyay, allin ñanman kutirichimuy.
  4. Piñachiqninchikkuna pampachay.
  5. Llakisqa kusichiy.
  6. Runamasinchik apay.
  7. Kawsaqkunapaq, wañuqkunapaqpas, Taytacha mañapuy.

Las Virtudes Theologales

Virtudes Theologales kimçam.

  1. Iñinqanchik. Fe sutiyuq.
  2. Suyananchik. Esperança sutiyuq.
  3. Munananchik. Charidad sutiyuq.

 

Virtudes telogales

¿Haykam kanku? - Achkam, ichaqa llapanmanta kaykunam:

  1. Iñinanchik, "fe" sutiyuq, chaymi yanapawanchik,
  2. Suyakunanchik, "esperanza" sutiyuq.
  3. Kuyananchik, "caridad" sutiyuq.

Chay wirtudkunapam sutin, Taytachaman rinapaq yanapaqninchikkuna kasqanku rayku.

Las Virtudes Cardinales

Virtudes Cardinales tawam.

  1. Amawta kay. Prudencia sutiyuq.
  2. Kuskachay. Iusticia sutiyuq.
  3. Kallpa kay. Fortaleza sutiyuq.
  4. Paktaslla kay. Templança sutiyuq.

Virtudes morales cardenales

Kunan kay tawa qipan hamuq wirtudkunañataqmi sutichakunku "Virtudes morales cardenales"-wan. [...]

  1. Yuyaywan ruray, "prudencia" sutiyuq.
  2. Kuskachay, "justicia" sutiyuq".
  3. Kallpayuq kay, "fortaleza" sutiyuq.
  4. Kamayuqlla kay, "templanza" sutiyuq.

Los Peccados Capitales

Llapa huchakunap qallariynin, (peccados capitales sutiyuq) qanchismi.

  1. Ñawpaqinmi. Apuskachay hucha, Soberuia sutiyuq.
  2. Iskay ñiqinmi. Michakay hucha, Auaricia sutiyuq.
  3. Kimça ñiqinmi. Wachuk kay hucha, Luxuria sutiyuq.
  4. Tawa ñiqinmi. Piña kay hucha, Ira sutiyuq.
  5. Pichqa ñiqinmi. Çakçapukuy hucha, Gula sutiyuq.
  6. Suqta ñiqinmi. Chikikuy hucha, Embidia sutiyuq.
  7. Qanchis ñiqinmi. Qilla kay hucha, Accidia sutiyuq.

Huchap Mamankuna

Llapa hucha imaña kaspapas, kay qanchisllamantam hamun; chay raykum huchap umankunawan, utaq huchap mamankunawan sutichanchik. Kaykunam chaykuna:

  1. Uma huqariy hucha: Soberbia sutiyuq.
  2. Micha kay hucha: Avaricia sutiyuq.
  3. Wachuq kay hucha: Lujuria sutiyuq.
  4. Piña kay hucha: Ira sutiyuq.
  5. Saksapakuy hucha: Gula sutiyuq.
  6. Chikikuy hucha utaq Hukpa allin kakusqanwan tiququy hucha: Envidia sutiyuq
  7. Qilla kay hucha: Pereza sutiyuq.

Los Enemigos del Alma

ANIMANCHIKPA awkankuna kimçam.

  1. Kay llulla pacha. Mundo sutiyuq.
  2. Çupay, Diablo sutiyuq.
  3. Aychanchik, Carne sutiyuq.

Almanchikpa awqankuna

Almanchikpa awqankuna kimsam:

  1. Kay llulla pacha: Mundo sutiyuq.
  2. Supay: Demonio sutiyuq.
  3. Millay aychanchik: Carne sutiyuq.

Los Quatro Novissimos

Tawaktam pi mayqan Kristiyanu kaq, wiñaypaq yuyaspa, sunqunpi apaykachanqa.

  1. Wañuyninta.
  2. Dyuspa taripayninta.
  3. Ukupachakta.
  4. Hanaqpachakta.

 

(Kay liwrupi llamkachisqa simikuna:)

  1. Wañuy.
  2. Dyuspa taripaynin.
  3. Uku pacha.
  4. Hanaq pacha.

La Confession General

Ñuqa huchaçapam,
llapa atipaq Dyusman kunfisakuni.
Wiñay Wirhin sankta Mariyaman, sant Iuwan Baptistaman,
Apustulkuna, sant Pidruman, sant Pabluman,
llapa sanktukunaman, qam padrimanpas,
ancham huchallikurqani,
yuyaywan, rimaywan, ruraywanpas,
Huchaymi, huchaymi, ancha hatun huchaymi.
Chayraykum, muchaykuni wiñay wirhin santa Mariyakta,
sant Miyil Archanhilta, sant Iuwan Baptistakta,
Apustulkuna, sant Pidrukta, sant Pablukta,
llapa sanktukunakta, kam padriktawanpas,
apunchik Dyusta, muchapuwankaykichikpaq.
 

Ñuqa Huchasapam

Ñuqa huchasapam
llapa atipaq Dyuspa qayllanpi kunfisakuni,
hinallataqmi
qamkunapa qayllaykichikpipas,
kuyasqaykuna,
anchatam huchallikurqani
yuyaywan, rimaywan, ruraywan,
ima hayka ruranay mana huntachiywanpas:
huchaymi, huchaymi, ancha hatun huchaymi.
Chay raykum mañakuni wiñay Wirhin Santa Mariyata,
Anhilkunata, Santukunata,
qamkunatapas, kuyasqaykuna,
Apunchik Dyusta mañapuwanaykichikpaq.
Hinataq kachun.

 


Kay p'anqapiqa tukuy qillqakuna kimsantin hanllalli allin qillqaypim qillqasqa: "Urin Runasimi / Urin Qhichwa simi", "Shukyachishka Kichwa simi" ñisqapi ("standard": 3 vocales/vowels a/i/u, k/q/w, Quechua sureño, Kichwa unificado).


Ch'uya Qillqamanta rakikuna, achka t'ikrasqakuna, achka k'iti rimaykunapi

Mañaykuna, takikuna, hukkunapas


Last update: 21 Oct 2013. © runasimi.de.  The contents of this page may be distributed for non-commercial purposes, especially for spreading knowledge of the Runasimi language in the world and strengthening its position in its home lands. Please quote the original author (if not mentioned by name, write runasimi.de), and set a link to this page (write down URL, if texts or images of this page are used in printed version).