Urpichata uywasqamanta khuyay takikuna

Wakin urpichaman takisqa khuyay taki:

Huk urpichatam uywakurqani (Suk ulpaychatam uywakulqaa)

Pukyu: Raoul D'Harcourt (1925), La música de los Incas, pp. 240-242. Lima 1990 (reimpresión).
[Qallarina qillqapi, "Huk urpichatam uywakarkani" ñispa qillqarqan.]

Kay takimantaqa Daniel Alomía Robles-pa "Kuntur phawan" ñisqa takinanpa qallariynin hamunsi. Takinaqa Shawsha llaqtamantas. Chaywanpas, simikuna rimasqaqa Chanka (Ayakuchu) rimaypim.

Imalaykutaq mana Shawsha limaytrawchu: "Suk ulpaychatam uywakulqaa" ñil?

Takina qillqasqa (miludiya) - Melodie - Melody - Melodía

Huk urpichatam uywakurqani - Runasimipi (Shawsha llaqtamantas, Chanka rimaypim)

Huk urpichatam uywakurqani,
llapa sunquywan kuya-kuyaspa.
Chaymi kananqa saqirillawan,
mana imapi piñachillaptiy. (bis)

Tuta punchawmi maskamullani,
llaki sunquntin sinchi llakisqa,
llapa rumita tapurikustin:
"Ichas yanayta rikunki?" ñispa. (bis)

Inti, taytaylla, kanchariwanki.
Mana, pallwanqa tutayawanmi,
iskaynin quyllur ñawichallanwan
manaña másta qawawaptinqa. (bis)

Suk ulpaychatam uywakulqaa - Shawsha Wanka Limaytraw (Runasimi.de-pa tiklashan)

(Ima hinataq Shawsha rimaypa qillqayninta t'uqyay?)

Suk ulpaychatam uywakulqaaña,
llapan shunquuwan kuya-kuyapaal.
Chaymi kananqa katraykullaman,
mana imatraw piñachillaptii. (bis)

Tuta puntrawmi payta ashimuu,
llaki shunquntin ancha llakisha,
llapan lumichakunata tapul:
"Ichash yanachaata likanki?" ñil. (bis)

Inti, taytaalla, achikyaamanki.
Mana, pallwanqa tutapaamanmi,
ishkaynin quyllur ñawichallanwan,
manaña másta likamaptinqa. (bis)

Ich zog mir ein Täubchen - auf Deutsch (Übersetzung: Runasimi.de)

Ich zog mir ein Täubchen
und liebte es von ganzem Herzen.
Nun ist es verschwunden,
ohne dass ich es gekränkt hätte. (bis)

Ich suchte es Nacht und Tag,
voller Trauer im Herzen,
und fragte jeden Stein:
"Hast du meine Liebste gesehen?" (bis)

O Vater Sonne, du sollst mir leuchten.
Ohne sie dunkelt mir alles,
wenn ihre zwei glänzenden Äugelein
nicht mehr nach mir schauen. (bis)

Little Dove - in English (Translation: Runasimi.de)

I raised a little dove,
loving her with all my heart.
Now she has gone
though I did not offend her. (bis)

I was seeking her all day and night,
my sad heart suffering,
and asked every stone:
"Have you seen my love?" (bis)

Oh Father Sun, you'll shine on me.
Without her, darkness will come upon me,
if her two shining eyes
look no more at me. (bis)

He criado una palomita - en Español (Traducción: D'Harcourt)

A una palomita he criado
amándola con todo mi corazón.
Ahora me ha abandonado,
sin que en nada la ofendiera. (bis)

Noche y día la he buscado,
con el corazón de pena, muy entristecido,
preguntando a todas las piedras:
"Tal vez has visto mi amada?" (bis)

Padre Sol, me has de alumbrar.
Sin ella todo se me oscurece,
si es que nunca más me viera
con sus dos ojitos de estrellas. (bis)

Huk urpichatam uywakurqani (Suk ulpaychatam uywakulqaa) - takina qillqasqa - © 2006 runasimi.de

Kay takinawanqa kay qatiq harawipas takikun: Ñust'akunap takin.
Aswan hatunta rurasqa takina qillqasqata qhaway.

 

(rapip qallananman)

 

Urpituchatas uywakurqani (Ulpituchatash uywakulqaa)

Pukyu: Rodolfo Cerrón-Palomino, Revista Perú El Dorado 8, 45-46 (1997)

Urpitucha - Runasimipi (Ayakuchu kitimantas, Chanka rimaypim)

Urpituchatas uywakurqani,
palumachatas uywakurqani,
chakray patapi miski wankaqtaq,
chakray patapi miski takiqtaq.
Manas urpita tarinkimanchu
manas paluma[ta] tarinkimanchu.

Urpituchaqa pasachapusqa,
palumachaqa pasachapusqa.

Ulpitucha - Shawsha Wanka Limaytraw (Runasimi.de-pa tiklashan)

(Ima hinataq Shawsha rimaypa qillqayninta t'uqyay?)

Ulpituchatash uywakulqaa,
palumachatash uywakulqaa,
traklaa patatraw mishki wankaqtaq,
traklaa patatraw mishki takiqtaq.
Manash ulpayta talinkimanchu
manash palumata talinkimanchu.

Ulpituchaqa pasachapusha,
palumachaqa pasachapusha.

Ich zog mir ein Täubchen - auf Deutsch (Übersetzung: Runasimi.de)

Ich hatte ein Täubchen,
ein Täublein zog ich mir heran.
Es sang so süß auf meinem Felde,
in meinem Garten sang es süß.
Die Taube wirst du nicht mehr finden,
kein Vögelein wirst du treffen.

Das Täubchen ist fort,
verschwunden ist das Vögelein.

Little Dove - in English (Translation: Rodolfo Cerrón-Palomino)

Once I had a little dove,
I had a little pigeon,
which sang in my field,
Which sang in my orchard.
Now you will no longer find the dove.
You will no longer find the pigeon.

The little dove has left,
The pigeon has gone.

Palomita - en Español (Traducción: Rodolfo Cerrón-Palomino)

Tuve una palomita,
tuve una torcacita,
que cantaba dentro de mi chacra,
que entonaba dentro de mi huerto.
Ya no hallarás la palomita,
ya no encontrarás la torcacita.

La palomita se había ausentado,
la torcacita se había alejado.

 

(rapip qallananman)

 

Sunquy ukhupim urpichata uywakurqani

Pukyu: Dante Castro, Ñakay Pacha, http://www.angelfire.com/ar2/dantecastro/NAKAY.htm (2005 watapi rikusqay)

Sunquy ukhupim uywakurqani urpichata - Runasimipi (Qusqu rimaypi)

Sunquy ukhupin uywakurqani urpichata
lulupayaspa, qhawapayaspa, tukuy sunquywan.
Mana uywanaqa, raphran hunt'asqa phawarikapun,
purullantaña saqirparispa, sunquy ukhupi.

Shunquu lulintraw uywakulqaa ulpaychata - Shawsha Wanka Limaytraw (Runasimi.de-pa tiklashan)

(Ima hinataq Shawsha rimaypa qillqayninta t'uqyay?)

Shunquu lulintraw uywakulqaa ulpaychata
kuyapaal, likapaal, lliw shunquuwan.
Mana uywanaqa, laplan huntasha paalikapun,
laplallantaña katrapalil, shunquu lulintraw.

Täubchen in meinem Herzen - auf Deutsch (Übersetzung: Runasimi.de)

Tief in meinem Herzen zog ich mir ein Täubchen,
mit welcher Zärtlichkeit, mit welcher Umsicht, mit ganzem Herzen.
Doch kaum waren ihr Flügel gewachsen, flog die Undankbare davon
und ließ mir nur ihre Federn in meinem Herzen zurück.

Turtledove inside my heart - in English (Translation: Runasimi.de)

Deep in my heart I raised a turtledove,
with what tenderness, with what care, with what love!
And the ungrateful dove flew away when her wings had grown,
just leaving me her feathers inside my heart.

Tortolita en mi corazón - en Español (Traducción: Dante Castro)

En las entrañas de mi corazón cuidé una tortolita
¡Con qué ternura! ¡Con qué cuidado! ¡Con todo amor!
Y la ingrata, crecidas sus alas, se fue volando
dejándome sus plumas dentro de mi corazón.

 

(rapip qallananman)

 

Ima hinataq Shawsha rimaypa qillqayninta t'uqyay?

Kay takikunaqa Shawsha Wanka rimaypipas. Paqtataq, qhawarikuy: Shawsha rimaypiqa, "q" siq'ipaq [h] ñispa rimanchik (kastilla simipi "j" hina).

Shawsha rimaypiqa (Wankayu, Kashamarka, Inkawasi rimaykunapipas hinallataq), "tr" [ĉ] siq'ipaq yaqa [ch] ñispa rimanchik, qalluta qhipaman, simi ukhuman wiqruchaspa, yaqa inlis simipi [tr] (try, truck) hina, manataq kastilla simipi [tr] (trabajo) hinachu. Chay siq'ipaqqa kay qatiq hinapas qillqanchik: "ĉ" - ĉaki, kaĉay, imaĉ. Ama [č] kunkawan ("ch" siq'iwan) pantaychu!
Ahina:

 

Runasimipi Willakuykuna, Qillqasqakuna

Rapip qallananman


Last update: Jan 26, 2006. © runasimi.de.  The contents of this page may be distributed for non-commercial purposes, especially for spreading knowledge of the Runasimi language in the world and strengthening its position in its home lands. Please quote the original author (if not mentioned by name, write runasimi.de), and set a link to this page (write down URL, if texts or images of this page are used in printed version).